Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫитсе пынӑ май тӗрӗслевсем иртеҫҫӗ. Акӑ нумай пулмасть, эрнекен, ҫурлан 27-мӗшӗнче шкул автобусӗсене тӗрӗслекен пӗрлехи комисси членӗсем Етӗрне районне ҫитсе вырӑнти автобуссем 2010-11 вӗренӳ ҫулӗнче пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан шкулсене ачасене турттарма епле хатӗрленнине тӗрӗслерӗҫ. Вӗсемпе пӗрле Етӗрне районӗнчи ҪҪХПИ ШӖУ (ОВД ГИБДД) инспекторӗ тата Чӑваш Республикинчи Патавтоҫул управленийӗн патшалӑх инспекторӗсем пучӗҫ. Тӗплӗ тӗрӗслерӗҫ.
Етӗрне районӗнчи вӗренӳ учрежденийӗсенче пурӗ 20 автобус: 20 КАВЗ, 3 САРЗ, 3 ПАЗ, 2 Газель.
Тӗрӗслевҫӗсем пур хут та йӗркеллине, техника юсавлине ҫирӗплетрӗҫ — ача-пӑчана вӗсем шкула илсе ҫӳреме юрӑхлӑ.
Утӑн 31-мӗшӗнче, шӑматкун, Етӗрне районне кӗрекен Анатри Явӑшра ял уявӗ иртрӗ. Шӑрӑх ҫанталӑк тӑчӗ пулин те халӑх нумай пухӑнчӗ.
Чи малтан, паллӑ ӗнтӗ, ял ҫыннисене тӗрлӗ пуҫлӑхсем саламларӗҫ — Етӗрне районӗн пуҫлӑхӗ Александр Краснов, район администрацийӗн ертӳҫи Сергей Бандурин, Чӑваш Республикин Экономаталану министерствин провӑпа кадр политикин начальникӗ Александр Рыбаков, Шупашкар хула администрацийӗн представителӗ Галина Никифорова, Етӗрне тӗп пулницин аслӑ тухтӑрӗ Владимир Кузьмин. Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн (Анатри Явӑш унта кӗрет) пуҫлӑхӗ Татьяна Леонтьева та айӑккинче тӑмарӗ — пухӑннӑ ҫынсене ҫак савӑнӑҫлӑ уяв ячӗпе пысӑк салам сӑмахӗ каларӗ.
Ял уявӗнче савӑнмалли пайтахччӗ. Ачасем «Асфальт ҫинчи ӳкерчӗк», «Чи капӑр ҫӳҫ» конкурсенче ӑмӑртрӗҫ. Виҫӗ хӗрачан, Анукпа Наҫтук Беловсен тата Алина Васильевӑн ҫӳҫӗ чи капӑр пулнине палӑртрӗҫ.
Юрӑ-ташӑпа явӑшсене «Вылӑ» ушкӑн (вӑл Ман Явӑшри клуб ҫумӗнче йӗркеленнӗ), «Асамат» эстрада ушкӑнӗ, Кивӗ Тинкеш ял тӑрӑхӗнчи ташӑ ушкӑнӗ, Тури Ачак шкул вӗренекенӗсем савӑнтарчӗҫ.
Етӗрне районӗнчи Палтай ял халӑхӗ нумай пулмасть нимене тухрӗ. Утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнчи шӑрӑха пӑхмасӑр ҫынсем пӗрле ӗҫе тытӑнса вырӑнти икӗ ҫӑла тасатрӗҫ.
Ҫанталӑкӗ кӑҫал питӗ шӑрӑх тӑрать, ҫумӑрӗ вара ҫумасть. Курӑк типет, саралать. Йывӑҫсем те ҫулҫӑ тӑкма пуҫларӗҫ... Пӗвесем те типсех пыраҫҫӗ, ҫавна май ял халӑхӗ ҫӑлсене те пулин тасатма шутларӗ. Иккӗшӗнче те шывӗ таса марччӗ, пурисем ҫӗрсе кайнӑччӗ.
Икӗ ушкӑна пайланса ял халӑхӗ кун хушшинче ҫӑлсене тасатрӗ. Пурисене те ҫитес вӑхӑтра туса пӗтерме шутлаҫҫӗ. Вӗсен хастарлӑхне кура ҫывӑхри ял ҫыннисен те хӑйсен ҫӑлӗсене тасатас шухӑш ҫураласса шанас килет.
Чурпай ялӗ Етӗрне тӑрӑхӗнчи илемлӗ вырӑнта вырнаҫнӑ. Ҫыннисем те кунта тарават. Хастарлӑхӗпе вара ытти ялсенчен те ирттереҫҫӗ. Ак, хӗлле кӑна ял уявне ирттернӗччӗ, халӗ вара, ҫуллахи шӑрахра, тепӗр уява пухӑнчӗҫ — ялта тӗрлӗ ӳсӗмрисен тӗлпулӑвӗ иртрӗ.
Уяв йӗркелӳҫисем утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ял халӑхӗ валли интереслӗ программа хатӗрленӗ. Чи малтанах ветерансене, ваттисене, нумай ачаллӑ ҫемьесене чысларӗҫ. Кайран ял халӑхӗ юрӑпа киленчӗ (концертне те хӑйсемех хатӗрленӗ!), спорт вӑййисене хутшӑнчӗ.
Чурпайри уява чылайӑн пухӑннӑччӗ. Шӑматкунхи кану пурне те килӗшрӗ — пулӑ шӳрписӗр никама та хӑвармарӗҫ, шарккуне те пурте тутанчӗҫ.
Ҫапла, ситес вӑхӑтра Етӗрне районӗнчи Ирҫе ялӗнче ҫӗнӗ асфальтлӑ ҫул пулӗ. Ӗнер район пуҫлӑхӗ Евгений Яранский ӗҫ мӗнле пынипе яла ҫитсе паллашрӗ.
— Эрне иртсен килсе курӑр пирӗн ӗҫе — кунта вӑл вӑхӑтра ҫӗнӗ асфальт ҫулӗ пулӗ, — шантарчӗ ДРСУ ӗҫченӗ Николай Арсентьев.
Ҫула хывас ӗҫ мӗнле пынине пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн район пуҫлӑхӗ «Чебаково» ЯХК ертӳҫипе ҫурхи ака ӗҫне сӳтсе яврӗ. Ҫурхи акнӑ 500 гектар тырӑ ҫумӑр кӗтни пирки пӗлтерчӗ Сергей Архипов. Ҫитес вӑхӑтра 400 гектар ҫӗр ҫинче нумай ҫул ӳсекен курӑк акса хӑварасшӑн иккен — сухаласа тухма ӗлкернӗ те. Ядрин райдиовне панӑ интервьюра Сергей Архипов ялти лару-тӑру пирки каласа пачӗ. Ҫитӗнӳсем юлашки вӑхӑтра чылай иккен вӗсен: пӗтӗмӗшле практикӑлакан тухтӑр офисне уҫнӑ, вулавӑх тӗслӗхлисен шутне кӗнӗ, культура ҫурчӗ илемленет, шкул ҫӗнелнӗ. Йывӑрлӑхсем те пур — шывпа тивӗҫтерес йыту ҫивӗч тӑрать. Ял халӑхӗ Евгений Яранскинчен пулӑшу ыйтрӗ. Ирҫе ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗпе, Станислав Красновпа канашланӑ хыҫҫӑн, лешӗ ял халӑхӗ шывшӑн укҫа тӳлеменрен шывпа лайӑххӑн тивӗҫтерме укҫа ҫитменни ҫинчен пӗлтерчӗ.
Шупашкар хули ҫеҫ мар, Етӗрне те капӑрланасшӑн! Ҫак тӗллеве пурнӑҫлама районти «Ӗҫ ялавӗ» хаҫат хула ҫыннисене тирпей кӳме чӗнсе каланӑ.
Чӑн та, тирпейсӗр вырӑнсем хулара чылай — пӗр вырӑнта ҫӳп-ҫап бакне хӑҫан пушатнине те астумаҫҫӗ пулас («Империя» суту-илӳ центрӗ патнеллерех вырнаҫнӑ), тепӗр вырӑнта — пуҫтарма та шухӑшламаҫҫӗ.
Чи малтан хулана тирпей кӗртме ӗнер хула вулавӑшӗн ӗҫченӗсем, Наумов УУ (уйрӑм усламҫӑ) тата хӑш-пӗр пурӑнмалли ҫурсен ертӳҫисем тухрӗҫ — кӗрепле тытса, кӗреҫепе юр чавса хӑйсене ҫирӗплетсе панӑ лаптӑксене самай тасатрӗҫ.
Вулаканӑмӑрсем! Сирӗн урам таса-и?
| ЧӲК | 09 |
Ҫак шӑматкун, чӳкӗн 7-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑмри 9 ҫул вӗренмелли шкул хӑйӗн 100 ҫулхи юбилейне чыслӑн уявларӗ. Хӑнасем питех те йышлӑн пуҫтарӑннӑ. Кунта ӗҫленӗ учительсем: Чӑваш АССР тата РСФСР тава тивӗҫлӗ учителӗ Жуков Рудольф Васильевич, Чӑваш патшалӑх университет профессорӗ, экономика ӑслӑхӑхӗсен тухтӑре Пчелкина Валентина Викторовна, унӑн хӗрӗ, ҫак шкулта вӗреннӗ, ЧПУ доценчӗ, экономика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Светлана Николаевна, Чӑваш халӑх артисткисем Зоя Лисицинӑпа Тамара Гурьева юрӑҫсем, Пӗрҫырлан шкулӗн «Илем» ансамблӗ, Етӗрнери 2-мӗш шкулӑн ташӑ ӑстисем, Кӑкшӑм шкул вӗренекенӗсем, Культура ҫурчӗн юрӑ ӑстисем, "Заветы Ильича" колхозӑн хастар ӗҫченӗсем, район представителӗсем, ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранӗсем, пирӗн шкултан тӗрлӗ ҫулсенче вӗренсе тухнӑ халӑх ҫав тери йышлӑн пухӑнчӗ. Иванов Мефодий Иванович ветеран шкулпа ҫыхӑннӑ интереслӗ самансем ҫинче чарӑнса тӑчӗ. Леонид Софронович Софронов шкулӑн ҫӗнӗ ҫуртне туса яма пулӑшнӑ. Хӑнасем шкулта вырнаҫнӑ колхоз тата шкул историн музейне кӗрсе кунти экспонатсемпе паллашрӗҫ.
Ҫурлан 12-мӗшӗнче пӗтӗм тӗнче Ҫамрӑксен кунне палӑртать. Ку уява ПНО Тӗп Ассамблейи 1999 ҫулта паллӑ тума йышӑннӑ. Ак Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗр ялӗнче те паян ҫак куна халалласа ҫамрӑксем валли савӑнӑҫлӑ мероприяти иртӗ.
Чи малтан Мӑн Сӗнтӗр ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ, Муркаш район администрацийӗнчен килнӗ ҫынсем сӑмах тухса калӗҫ, ҫамрӑксене саламлӗҫ. Хӑшӗ-пӗрине тав хучӗсем те лекӗҫ — ӑна мероприятинече пӗлме пулать.
Уявӑн иккӗмӗш пайӗнче «Янаш» ушкӑн халӑх юррисемпе ташшисене кӑтартӗ, ялти культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Картина» ятлӑ вокалпа инструмент ансамблӗ хӑйӗн пултарулӑхӗпе савӑнтарӗ. Кӳршӗлле Етӗрне районӗнчен те «Калинка» ансамбль ҫитмелле.
Савӑнӑҫлӑ кану дискотекӑпа вӗҫленӗ.
Утӑ уйӑхӗн 12-мӗшӗпе 19-мӗшӗ хушшинче Етӗрне районӗнчи Пушкӑрт ялӗнче чӗлхе экспедицийӗ пулчӗ. Ӑна йӗркелекенсем — Раҫҫей ӑслӑлӑх академийӗн чӗлхе пӗлӗвӗ институчӗн Уралпа алтай чӗлхисен уйрӑмӗ тата халӑхсемпе чӗлхесен хутшӑнӑвӗн ӑслӑлӑхпа тӗпчев центрӗ. Чӑваш Енрен ҫак ӑслӑлӑх ҫулҫӳревне Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн чӗлхе пӗлӗвӗн пайӗ хутшӑнчӗ.
Ӑсчахсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, ҫак тӑрӑхри калаҫу чӑваш чӗлхин авалхи уйрӑмлӑхӗсене упраса хӑварнӑ. Чи малтан вӗсене Николай Иванович Ашмарин асӑрханӑ — «Говоры Козьмодемьянского уезда» (1898 ҫ.) статьяра тӗплӗн пӗлтернӗ.
Экспедицине А.В. Дыбо (профессор, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ), О.А. Мудрак (профессор, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ), И.В. Самарина (ӑслӑлӑх ӗҫченӗ), А.А. Сосаева (ӑслӑлӑх ӗҫченӗ), А.В. Кузнецов (филологи ӑслӑлӑхӗсен кандилачӗ) килнӗ. Пухнӑ материала пуҫтарса вӗсем ушкӑнпа монографи кӑларма шутлаҫҫӗ.
Ӑслӑлӑх ҫулҫӳревне килнисем Етӗрне районӗн пуҫлӑхӗсене, Пушкӑрт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне, шкул тата вулавӑш ӗҫченӗсене, ҫаван пекех ӑслӑхӑл ӗҫне тума пулӑшнӑшӑн пысӑк тав сӑмахӗ калаҫҫӗ.
Акан 21-мӗшӗнче Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче черетлӗ «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр» литература конкурсӑн ҫӗнтерӳҫисене чысларӗҫ, ӑна ятарласа регионсен хушшинчи VII «Кӗнеке халахсене килӳшӳ тупма пулӑшать» фестивале уҫнӑ кун ирттерчӗҫ.
Ку литература конкурса 2002 ҫулта йӗркеленӗ. 2004 ҫултанпа ӑна кашни икӗ ҫул хушшинче ирттерме килӗшсе таталнӑ. Ӑмартӑвӑн тӗп спонсорӗ — «Чӑваш Ен» ятлӑ социаллӑ тата культура программисене пулӑшакан фонд. Конкурса пуҫарса янӑранпа хаклавҫӑсем патне пурӗ 474 ӗҫ ҫитнӗ.
Хальхи ӑмӑрту пӗлтӗрхи пушӑн пӗрремешӗнчен пуҫласа кӑҫалхи пушӑн 31-мӗшӗччен пычӗ. Ӑна И.Я. Яковлевӑн юбилейне халалласа ирттерчӗҫ.
Пурӗ литература конкурсне 74-ӑн хутшӑнчӗҫ. Вӗсенчен 89% — хӗрачасемпе хӗрсем. Чӑваш Енри хастарсемсӗр пуҫне Санкт-Петербургпа Калуга хуинсенчен те хутшӑннине пӗлтерсе хӑвармалла. Пурӗ 86 хайлав ярса панӑ. 45 чӑвашла, 41 — вырӑсла. Ҫамрӑк ҫыравҫӑсем ытларах хӑйсене поэзинче тупасшӑн пулчӗ (пур ӗҫсен 63%), сахалтарах — драматургире (3 ӗҫ кӑна). 5 хутшӑнакана ҫӗнтерӳҫӗ кубокне пачӗҫ, тата тепӗр 20 ӗҫе лайӑх хаклав пачӗҫ.
Ҫӗнтерӳҫем ҫаксем пулӗҫ:
1.
-0.7 °C